Շրջակա միջավայրի մասին կամ, ինչպես ասում են, էկոլոգիական տեղեկությունները հնարավորություն են տալիս միջոցներ ձեռք առնել տարբեր սպառնալիքների ու ռիսկերի հնարավոր վնասների կանխարգելման կամ մեղմացման ուղղությամբ:
Շրջակա միջավայրին վերաբերող տեղեկությունը բազմազան է. տվյալներ օդի, մթնոլորտի, ջրերի, հողերի, լանդշաֆտի, բնական օբյեկտների, էներգիայի, աղմուկի, ճառագայթման և այլնի մասին:
Շրջակա միջավայրին և մարդու առողջությանը սպառնացող վտանգների գերակշիռ մասն առաջանում է մարդու գործունեության հետևանքով: Ուստի, մարդու կենսագործունեության միջավայրի անվտանգության բնագավառում գործողությունների արդյունավետ պլանավորման և համակարգման համար անհրաժեշտ է ունենալ հավաստի և լիարժեք տեղեկություններ շրջակա միջավայրի ցուցանիշների, դրանց փոխազդեցության վերաբերյալ: Հայաստանում առողջության և շրջակա միջավայրի վերաբերյալ տվյալներ հավաքագրվում և վերլուծվում են տարբեր պետական կառույցներում: ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունն իրականացնում է ճառագայթային, քիմիական, կենսաբանական (ՃՔԿ) իրավիճակի մոնիթորինգ և տվյալների համակարգում՝ բնակչության պաշտպանության միջոցառումներ մշակելու նպատակով: Բացի սրանից՝ ԱԻ նախարարությունը հսկում է հիմնարկների, կազմակերպությունների պատրաստվածության վիճակը, ղեկավարում դրանց աշխատանքը ճգնաժամային պայմաններում, կազմակերպում այդ հիմնարկների մասնագետների ուսուցումը և վերապատրաստումը։
Հայաստանի տարածքի ՃՔԿ իրավիճակի հսկողության համակարգն ունի երկու մակարդակ.
- Հանրապետական. պետական կառավարման մարմիններ, նրանց ենթակա կազմակերպություններ, որոնց գործունեությունը՝ ՃՔԿ իրավիճակների բնագավառում, անմիջականորեն համակարգում է արտակարգ իրավիճակների նախարարությունը:
- Մարզային. մարզերում և համայնքներում գործող մշտական հսկողության համակարգի կազմակերպությունները, որոնք տեղեկություններ են ներկայացնում ՀՀ ԱԻՆ մարզային ստորաբաժանումներին։
Առողջության վրա շրջակա միջավայրի անբարենպաստ ազդեցության գնահատման համար սովորական կարգով հավաքված տվյալների հետ մեկտեղ անհրաժեշտ է օգտագործել նաև հատուկ հարցումների և համաճարակաբանական ուսումնասիրությունների արդյունքում ստացված տվյալները, ստանալ հնարավորին չափ շատ հավաստի տեղեկություն «Շրջակա միջավայր-առողջություն» շղթայի յուրաքանչյուր փուլի վերաբերյալ: Դա թույլ կտա ոչ միայն կանխատեսել շրջակա միջավայրի գործոնների ազդեցությունը բնակչության առողջության վրա, այլև հայտնաբերել աղտոտման աղբյուրները և դրանց հաշվեկշիռն այլ աղտոտիչների կազմում: Սա մեծ չափով կօժանդակի ճգնաժամի հաղթահարմանը: Առողջության ամրապնդման և հիվանդությունների կանխարգելման բնագավառում առավել արդյունավետ միջճյուղային համագործակցություն ապահովելու նպատակով երկիրը պետք է կողմնորոշվի, թե ինչպես պետք է բարելավել առողջության և շրջակա միջավայրի գործոնների ռիսկի հետ կապված առողջապահական հաշվետվություններում ներկայացվող տեղեկությունները:
Մեր երկրում դեռևս լուծված չեն էկոլոգիական, այդ թվում՝ սանիտարահիգիենիկ անվտանգության բոլոր հիմնախնդիրները: Շրջակա միջավայրի անվտանգության տարրական կանոնների կիրառումը կարող է ապահովել պետության սահմանած այն երաշխիքների առկայություն, որոնք բացառում են մարդու վրա շրջակա միջավայրի վնասակար և վտանգավոր գործոնների ազդեցությունը և բարենպաստ պայմաններ ապահովում նրա և ապագա սերունդների կենսագործունեության համար՝ դառնալով հանրապետության բնակչության կենսագործունեության անվտանգության ապահովման բաղկացուցիչ:
Հրապարակումը պատրաստվել է Արայիկ Գասպարյանի և Ռուզաննա Ղարիբյանի «ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության գործառույթը մարդու կենսագործունեության միջավայրի անվտանգության կառավարման գործընթացում» զեկույցի հիման վրա:
